سيستم مديريت يادگيري (LMS) چیست؟

 

 

غیرممکن است که در صنعت آموزش مجازی فعال باشید یا در شرکتی کار کنید که با آموزش مجازی سر و کار دارد، اما نامی از ال ام اس (LMS) نشنیده باشید. همانطور که می‌دانید LMS یا سامانه آموزش مجازی، نرم‌افزاری است که امکان مدیریت، بایگانی، پیگیری، گزارش‌دهی و ارائه دوره‌های آموزش مجازی یا برنامه‌های آموزش آنلاین را می‌دهد. برای اطلاع دقیق‌تر از اینکه ال ام اس چیست ، این مفهوم و ویژگی‌های آن، در ادامه مقاله همراه ما باشید:

LMS به اختصار Learning Management System به معنی سیستم مدیریت یادگیری یا سامانه آموزش مجازی است.

• آموزش است، زیرا از آن برای برگزاری دوره‌های آموزشی یا برنامه‌های یادگیری استفاده می‌شود.
• مدیریت، زیرا کمک می‌کند این دوره‌های آموزشی را سازماندهی کنید (بسازید، تغییر دهید، به دانش‌آموزان ارائه دهید، آن را ارتقا دهید و …)
• واژه سیستم در واقع به نرم‌افزار اشاره دارد. LMS یک برنامه کامپیوتری است.

همانطور که برنامه ورد (WORD) در نوشتن سند و Gmail در مدیریت ایمیل‌ها به شما کمک می‌کند، ال ام اس نیز یک برنامه نرم‌افزاری است که به شما در ساخت، مدیریت و ارائه برنامه‌های آموزشی کمک می‌کند.

ال ام اس (LMS) چیست؟

ال ام اس موتوری است که آموزش مجازی را قوت می‌بخشد و به شکل رایج آن، به دو بخش تقسیم می‌شود:

• سرور که عملکرد مرکزی را اجرا می‌کند (ساخت، مدیریت و ارائه دوره‌ها، تایید اعتبار کاربران، ارائه داده‌ها و اعلان‌ها و …)
• کاربر که از طریق مرورگر اینترنت ارتباط پیدا می‌کند (مانند جی‌میل یا فیسبوک) که توسط ادمین، معلم و دانش‌آموزان مورداستفاده قرار می‌گیرد.

اما LMS از کجا شروع شد و چه ویژگی‌هایی داشت که موردتوجه افراد و سازمان‌ها قرار گرفت؟ پاسخ این سوالات را در ادامه می‌توانید بیابید.

تاریخچه ال ام اس (LMS)

آموزش از راه دور سابقه‌ای نسبتاً طولانی دارد و به اواسط دهه 1800 میلادی بر می‌گردد، ولی LMS دارای تاریخ خاص دیگری است.

LMS در ابتدا نام‌های دیگری همچون Computer-Managed Instruction یا آموزش با کمک رایانه (به اختصار CMI) و Integrated Learning Systems یا سیستم‌های یادگیری یکپارچه (ILS)،  آموزش با کمک رایانه Computer-Assisted Instruction (به اختصار CAI) و غیره نیز داشته است.

در این خصوص نرم‌افزارهای مختلفی نیز عرضه شده که FirstClass از شرکت SoftArc از آن جمله است.

FirstClass یک نرم‌افزار مشارکت‌گرا در قالب کلاینت / سرور است که در سال‌های دهه 1990 و 2000 مورد استفاده دانشگاه آزاد انگلیس (Open University) قرار گرفت.

هدف آن بود که از طریق این سامانه، آموزش آنلاین در سراسر اروپا عرضه گردد.

از FirstClass به عنوان نخستین سیستم اینترنتی ال ام اس یاد می‌شود.

چرا از ال ام اس (LMS) استفاده می‌کنند؟

سامانه آموزش مجازی برای انواع فعالیت‌های آموزشی مورداستفاده قرار می‌گیرد. همچنین یک ابزار تجاری ارزشمند است که همه شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ و کوچک از آن استفاده می‌کنند.

در زیر به چند نمونه از استفاده‌های رایج از پلتفرم ال ام اس اشاره می‌کنیم:

آموزش کارمندان

نیاز به آموزش نیروهای جدید یا آموزش مهارت‌های جدید به کارمندان فعلی، نیازی مستمر است، چه یک شرکت بیمه باشید، چه کارخانه، چه بیمارستان یا یک سازمان دولتی.

یکی از مزایای ال ام اس، کاهش هزینه‌هاست. شما می‌توانید مشکلات مرتبط با آموزش سنتی را با فراهم کردن امکان مطالعه مواد آموزشی به صورت آنلاین در هر جایی که کارمندان هستند، از بین ببرید.

استفاده از آموزش مجازی توسط کسب و کارها، نه تنها کمک می‌کند تلاش و هزینه کمتری در مقایسه با معلم خصوصی و سمینارهای مرسوم صرف شود، بلکه به واسطه ابزارهای گزارش‌دهی و نظارت یکپارچه این ابزار، چشم‌انداز بهتری بر فرآیند آموزش کارمندان فراهم می‌کند.

آشناسازی کارمندان با کار

آشناسازی نیروی جدید با کار و شرایط آن به آسانی و به صورت اتوماتیک توسط ال ام اس انجام می‌شود. به آنها خوشامد بگویید و دفتر کار را به آنها نشان دهید اما بقیه مطالب را می‌توانند خودشان مطالعه کنند (و هرگاه لازم باشد، از شما کمک بگیرند).

دوره آشناسازی می‌تواند شامل مواردی باشد که هیچکس به آنها توجهی نمی‌کند (سئو، تاریخ شرکت و …)، جزئیات مهم مسئولیت و نقش آنها، اطلاعات درباره امکان پیشرفت شغلی و مزایای شغلی.

علاوه بر این، فضای خوبی است برای آنکه به نیروهای جدید رفتار سازمانی، حریم خصوصی و سیاست‌های آزار جنسی/نژادی آموزش داده شود.

حفظ دانش

آموزش به کارمندان از یک طرف، و از طرف دیگر یادگیری از آنها نیز اهمیت دارد. برنامه حفظ دانش به این خاطر است که مهارت‌ها، تکنیک‌ها و اطلاعات ارزشمند زمانی که کارمند از شرکت رفت یا بازنشسته شد، باقی بماند.

پلتفرم LMS کمک می‌کند که داده‌های ارزشمندی که در برخی سیستم‌های مدیریت اسناد باقی می‌مانند و هیچکس به آنها نگاهی نمی‌کند، هر زمان در اختیار نیروهای کار جدید یا نیروهایی که از دپارتمان‌های دیگر می‌آیند، قرار بگیرد.

آموزش

سامانه آموزش مجازی برای هر نوع آموزشی مناسب است. می‌تواند مدرسه‌ای باشد که کلاس درس آنلاین می‌فروشد، یک موسسه آموزش سنتی که کلاس‌های درس خود را با این دوره‌ها تکمیل می‌کند، کسب و کاری که به مشتریان خود آموزش می‌دهد یا یک آژانس دولتی یا NGO که به آموزش عامه مردم کمک می‌کند.

در هر شکل از آموزش، آموزش مجازی می‌تواند کمک‌کننده باشد. این، آینده آموزش خواهد بود.

بسط تشکیلات اقتصادی

آموزش فراگیران در خارج از سازمان، مانند شرکا، فروشندگان یا مشتریان.

تجارت الکترونیک

فروش دوره‌های آموزش مجازی، طوری که مشتری بتواند دوره‌ها را بدون نیاز به تلاش دستی فروشنده، خریداری کند.

مشتری محوری

ارائه آموزش به شرکت‌های مشتری آموزش. هر مشتری می‌تواند پارتیشن خاص خود را در LMS که به آن پرتال می‌گویند، داشته باشد.

آموزش انطباق

پیگیری تکمیل دوره‌های اجباری، اعتبارنامه یا گواهینامه‌هایی که نشان‌دهنده پایان دوره است.

مشارکت

استفاده از LMS اعضا را دور هم جمع می‌کند تا دوره‌ها را خریداری کرده و سپری کنند.

حال که متوجه شدید از سامانه آموزش مجازی در چه مواردی می‌توان استفاده کرد، شاید بخواهید بدانید آیا این سامانه مخصوص افراد و سازمان‌های خاصی است یا هر کس با هر زمینه شغلی می‌تواند آن را مورداستفاده قرار دهد.

چه کسانی از ال ام اس (LMS) استفاده می‌کنند؟

هر کسب‌وکاری نیاز دارد که کارکنان خود را تحت آموزش قرار دهد. پس این سامانه می‌تواند برای هر کسب و کاری مفید باشد و به ارتقای آن کمک کند.

امروزه با توجه به تخصصی شدن فعالیت‌ها و تولید دانش در حوزه‌های گوناگون، این امر به یک ضرورت تبدیل شده است.

سامانه آموزش مجازی راهبران می‌تواند در حوزه‌های مختلفی به کار گرفته شود، از جمله:

1. شرکت‌های نرم‌افزاری

کمپانی‌های نرم‌افزاری برای آموزش مشتریان خود با چالش‌های عدیده‌ای روبرو هستند. آنها باید خریدارانی از اقصی نقاط جهان را آموزش دهند تا بتوانند محصولات‌شان را – که بعضاً پیچیده هستند – به خوبی استفاده نمایند.

این شرکت‌ها همچنین باید شرکا و بازاریاب‌های خود را نیز تحت آموزش بگیرند تا فروش بیشتری برای شرکت رقم بزنند.

در جهان امروزی که زبان‌های برنامه‌نویسی و پروتکل‌های اینترنتی مدام در حال تغییر و تحول است، شرکت‌های نرم‌افزاری باید نیروهای خود را به‌روز نگه دارند.

2. بهداشت و درمان

بیمارستان‌ها، شرکت‌های ارائه‌دهنده تجهیزات پزشکی و کلینک‌ها یکی دیگر از مشتریان ال ام اس راهبران محسوب می‌شوند.

مدیران این مراکز باید نحوه صحیح استفاده از دستگاه‌های پزشکی و شیوه‌های درمانی نوین را به نیروهای خود آموزش دهند، به همین دلیل استفاده از یک سامانه LMS ضرورت محسوب می‌شود.

3. حوزه دارویی و زیست-فناوری

صنعت داروسازی توسط قوانین و استانداردهای بالادستی کنترل می‌شود تا از سالم و موثر بودن داروهای تولیدی اطمینان حاصل گردد.

فرایندها و فناوری‌های مورد استفاده در صنعت داروسازی مدام در حال به‌روز شدن است و همین، نیاز ارائه آموزش‌های مستمر به فعالان این بخش را گوشزد می‌کند.

4. بازاریابی و تبلیغات

دنیای بازاریابی با سرعت شتابانی در حال رشد و توسعه است.

امروزه بازاریاب‌ها واقعاً کار سنگینی بر دوش دارند، زیرا با توجه به ظهور رسانه‌های متعدد و متدهای جدیدی که عمر بعضی از آنها گاه از چند ماه فراتر نمی‌رود، به‌روز ماندن در این فضا یک باید است.

از این رو بازاریاب‌ها و فعالان عرصه تبلیغات آنلاین، باید پا به پای تحولات نوین به مطالعه و یادگیری بپردازند تا بتوانند خود را آپدیت نگه دارند. سیستم LMS می‌تواند پاسخگوی این نیاز باشد.

با توجه به ضرورت آموزش نیروی کار در حوزه کسب و کار خودتان ممکن است تمایل داشته باشید از سامانه آموزش مجازی استفاده کنید، اما پیش از هرگونه تصمیم‌گیری و انتخاب ال ام اس مناسب، لازم است مراحل کار در این سامانه را بشناسید.

ال ام اس (LMS) دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟

ال ام اس (LMS) ارائه و مدیریت دوره‌های آموزش مجازی را ساماندهی می‌کند. به طور خلاصه:

سامانه آموزش مجازی کمک می‌کند تا محتوای آموزش مجازی را بسازید، درس‌ها را داخل دوره‌های آموزشی سازماندهی کنید، محتوا را ارائه دهید (چه داخل شرکت و چه مخاطب گسترده‌تر در اینترنت)، دانش‌آموزان را در دوره‌ها ثبت‌نام کنید و در نهایت  عملکرد آنها (حضور و غیاب، نمرات و …) را مدیریت و ارزیابی کنید.

این توضیحی از خصوصیاتی بود که یک LMS مدرن باید ارائه دهد.

ایجاد یک دوره آموزش مجازی

برای ارائه محتوای آموزشی، باید آن را به سامانه بیفزایید.

می‌توانید مواد آموزشی را توسط scratch در LMS بنویسید یا مواد آموزشی موجود را که در قالب ورد، پاورپوینت، ویکی‌پدیا و … دارید، بارگذاری کنید.

پلتفرم‌های LMS پیشرفته مانند  سامانه آموزش مجازی راهبران، اجازه می‌دهند مواد آموزشی را از منابع مختلف و در فرمت‌های گوناگون اضافه کنید و حتی کمک می‌کنند فایل‌های چندگانه (آئودیو، ویدیو، تصویر و …) را به درس بیفزایید.

یک ویژگی مهم دیگر مرتبط با ساخت دوره، ظرفیت خوب برای مطالب آنلاین است (از فیلم‌های یوتیوب و مطالب ویکی‌پدیا گرفته تا توییت و ارائه‌های آنلاین) که اجازه می‌دهد از همه منابع و امکانات موجود در اینترنت استفاده کنید.

ساماندهی دوره‌ها

مرحله دوم، پس از ساخت محتوای آموزش مجازی، ساماندهی آن است. می‌تواند ساده باشد و تنها یک دوره آموزشی ارائه دهید و یا پیچیده، با ارائه دوره‌های چندگانه، دپارتمان‌ها و گروه‌های دانش‌آموزی از شاخه‌های مختلف.

همه اینها بستگی به نیازها و ساختار کسب و کار یا سازمان شما دارد.

سامانه آموزش مجازی باید شما را در شکل‌دهی ساختار آموزش مجازی به شیوه‌ای که می‌خواهید، آزاد بگذارد.

برای مثال، سامانه آموزش مجازی راهبران مجموعه‌ای از ابزارهای سازماندهی (گروه‌ها، دوره‌ها، طبقه‌بندی‌ها، ، شاخه‌ها و …) را به شما می‌دهد که می‌توانید آنها را به شیوه‌های مختلف ترکیب کرده و در ارائه درس‌ها انعطاف‌پذیر باشید، چه چند ملیتی از شاخه‌های مختلف از 20 کشور باشید یا یک شرکت کوچک در یک شهر.

ارائه دوره‌ها

پس از ساخت و ساماندهی دوره‌ها، حال زمان آن است که آنها را به فراگیران ارائه دهید.

نحوه ارائه نیز به نیازها و ساختار کسب و کار یا سازمان شما بستگی دارد. برای مثال، ممکن است دوره شما برای مخاطب محدودی باشد، مثلا آموزش کارمندان داخل شرکت. یا برای یک مخاطب وسیع‌تری باشد، چه به صورت ارائه رایگان (مانند آموزش مهارت خاصی توسط NGO به مردم در کشورهای در حال توسعه) و چه به صورت دوره‌های پولی (مانند مدرسه آنلاینی که دوره‌های برنامه‌نویسی وب ارائه می‌دهد).

یک نرم افزار LMS مدرن همه این موارد را دربرمی‌گیرد، هم تعداد دانش‌آموزان کم و هم تعداد دانش‌آموزان زیاد را مدیریت می‌کند، هم امکان ثبت‌نام عمومی و هم محدود را دارد و امکان پرداخت برای دوره‌های پولی را دارد.

پلتفرم ال ام اس (LMS) مدرن باید قابلیت استفاده با موبایل داشته باشد با رابط کاربر فعال، امکان تعامل و دسترسی آنلاین و آفلاین.

مدیریت کاربران

همانطور که گفتیم، مدیریت یکی از عناصر مهم سامانه آموزش مجازی است. کار با سه نوع کاربر آغاز می‌شود: ادمین یا سرپرست (کسی که LMS را راه‌اندازی می‌کند)، نویسندگان (کسانی که محتوای درسی و دسترسی فراگیران را آماده می‌کنند) و دانش‌آموزان (فراگیران).

• در سازمان‌ها یا کسب و کارهای کوچک، سرپرست یا نویسنده می‌تواند یک نفر باشد. راه‌اندازی یک LMS سخت‌تر از استفاده از فیس‌بوک نیست.
• فراگیران دوره‌ها می‌توانند کارمندان باشند (اگر شما یک کارآفرین، سازمان بزرگ، آژانس دولتی یا شرکت خصوصی باشید)، یا دانش‌آموزانی که دوره‌ها را ثبت‌نام کرده‌اند (اگر یک موسسه آموزشی هستید که درس‌هایی را برای عموم ارائه می‌دهد).
• مدیریت کاربران شامل ثبت‌نام آنها در سامانه، شرکت دادن آنها در دوره‌ها، ارتباط با آنها به عنوان معلم، تعیین آنکه چه محتوایی را اجازه دارند ببینند، تهیه آزمون و کنفرانس، نمره‌دهی و مدیریت پرداخت‌ها (اگر دوره‌ها فروشی باشد) است.

یک سامانه خوب اجازه نمی‌دهد این وظایف تکراری شوند و اجازه می‌دهد تغییرات و به‌روز رسانی‌هایی را به طور همزمان در آیتم‌های چندگانه (دانش‌آموزان، دوره‌ها و …) ایجاد کنید.

کنترل و ارزیابی فرآیند یادگیری دانش‌آموزان

یکی از مهمترین ویژگی‌های سامانه آموزش مجازی، توانایی کنترل و پیگیری فرآیند یادگیری دانش‌آموزان در زمان واقعی است.

چه 10 دانش‌آموز داشته باشید و چه 10000، LMS به شما امکان دسترسی سریع و اتوماتیک به آمار ثبت‌نامی‌ها، حضور و غیاب، نمرات دانش‌آموزان و دیگر شاخص‌های عملکرد را می‌دهد.

یک سامانه آموزش مجازی مدرن باید شامل اعلان و اخطارها در زمان واقعی باشد، برای مثال به معلم نشان دهد که دانش‌آموز تکالیف خود را انجام داده است یا یک کنفرانس مجازی آغاز شده است.

یک مورد الزامی دیگر در ال ام اس نیز گزارش است، قابلیت نظرسنجی و نمایش داده‌های آنها در نمودار و چارت، کمک می‌کند تا علایق و مشکلات را شناسایی کنید.

برای مثال، سامانه آموزش مجازی راهبران به شما اجازه می‌دهد دانش‌آموزان و اطلاعات دوره‌ها را به شیوه‌های گوناگون فیلتر کنید (برای مثال، فقط دانش‌آموزان دپارتمان X که در کلاس A ثبت‌نام کرده‌اند را نشان بده، یا نمره امتحان این دانش‌آموزان خاص را به من نشان بده) و می‌توانید آمار آنها را حتی در فرمت اکسل استخراج کنید.

شاید در انتخاب و خرید سامانه آموزش مجازی با توجه به تنوع زیاد در بازار دچار سردرگمی شوید (ما در مجموعه Irandnn سعی داریم شما را در این راه کمک کنیم و سامانه مناسب خودتان را معرفی کنیم)، اما برای سهولت در تصمیم‌گیری، در ادامه لیستی از ویژگی‌هایی که یک LMS باید داشته باشد، ارائه می‌دهیم.

سخن آخر

در این مطلب سعی کردیم با ارائه مطالب مختصر و مفید شما را اندکی با دنیای بزرگ LMS آشنا کنیم. از پیشینه سامانه آموزش مجازی، مزایا و موارد استفاده آن گفتیم، شما را با مراحل به کارگیری سامانه آموزش مجازی آشنا کردیم و ویژگی‌های مشترک LMS خوب را معرفی کردیم. اما باز هم برای انتخاب زود است. در مطالب بعدی اطلاعاتی که باید پیش از خرید LMS کسب کنید، به شما ارائه خواهد شد.